“Ik ben de dobbelaar. Soms win ik, soms verlies ik. Ik ben zoals jij, of een beetje minder…”
De vooraanstaande dichter Mahmoud Darwish (1941–2008) schreef meer dan veertig poëziebundels, waarnaast meerdere boeken proza. Zijn stem was uniek, authentiek en afgestemd op de gevoelens, verlangens en dromen van het Palestijnse volk. Vlak voor zijn overlijden schreef hij een persoonlijk gedicht ‘De dobbelaar’ waarin hij terugblikt op zijn eigen leven en nadenkt over de opeenvolging van toevallige gebeurtenissen die het bestaan van een mens vormen en bepalen. In prachtige beeldrijke taal werpt hij vragen op over de speling van het lot, identiteit en humaniteit. Deze vragen krijgen een universele dimensie in een modern muziekwerk dat zanger en componist Walid Ben Selim geïnspireerd door het filosofische gedicht schreef.
Unieke karakter Darwish’ poëzie
Darwish schreef zijn vroege gedichten overwegend in een klassieke Arabische vorm, maar in de jaren zeventig ging hij over op free verse poëzie en een wat persoonlijkere stijl. Zijn land en de politiek van zijn land waren belangrijke thema’s in zijn poëzie en met zijn werk droeg hij bij aan de constructie van de Palestijnse identiteit. Hij was redacteur bij verschillende tijdschriften gedurende zijn carrière en werd een ‘verzetsdichter’ genoemd.
De kracht van Darwish’ poëzie zit in de oprechtheid van zijn emoties en de originaliteit van zijn poëtische beelden. Hij leende uit het Oude en Nieuwe Testament, de klassieke Arabische literatuur, de Arabische islamitische geschiedenis en de Griekse en Romeinse mythologie om zijn metaforen te construeren. Darwish leefde vele jaren in ballingschap in Beiroet en Parijs. Het was zijn overtuiging dat zijn leven als in ballingschap zijn creatieve werk inspireerde. Vaak personifieerde hij Palestina zelf als een moeder of een wrede geliefde. Zijn werk is in veertig talen uitgegeven.
Internationale erkenning
Alom erkend als een groots figuur in de Palestijnse poëzie heeft Darwish meerdere internationale lofbetuigingen en prijzen ontvangen. Hij won in 1983 de Lenin Vredesprijs, en in 2001 de Lannan prijs voor culturele vrijheid. Drie jaar later was hij de hoofd laureaat van de Prins Claus Fonds. In 1997 werd hij Ridder van de Orde van Kunsten en Letteren in Frankrijk.
Darwish in muziek en film
Veel van Darwish’ gedichten zijn op muziek gezet, zoals door Trio Joubran, Marcel Khalife, Majida el Roumi en Ahmed Qa’abour. In 1997 werd een documentaire over hem gemaakt door de Franse TV, geregisseerd door de Frans-Marokkaanse regisseur Simone Bitton. Ook buiten de Arabische wereld worden zijn gedichten in rap, hiphop en popmuziek gebruikt zoals door de Italiaanse patchanka band Egin en de Britse muzikant Roger Waters.
Relevantie voor nieuwe generatie
Darwish’ poëzie wordt herontdekt door een nieuwe generatie. De hashtag #mahmouddarwishpoetry is bijna 18 miljoen keer bekeken op TikTok en sociale media staan vol met zijn gedichten. Zijn welsprekendheid en originaliteit zijn in de huidige tijd van grote betekenis. Palestijnen vinden in zijn poëzie een weergave van hun diepste gevoelens te midden van de verschrikkingen die hen treffen.
Darwish schreef: De oorlog zal eindigen | De leiders zullen elkaar de hand schudden | De oude vrouw zal blijven wachten op haar gemartelde zoon | Dat meisje zal wachten op haar geliefde man | En die kinderen zullen wachten op hun heldhaftige vader | Ik weet niet wie ons vaderland verkocht heeft | Maar ik zag wie de prijs betaalde | De oorlog zal eindigen
